We leven in een tijd dat de FIFA-franchise (sinds dit jaar omgedoopt tot EA Sports FC) nog zo’n beetje de enige voetbalgame is die er toedoet. Oké, Pro Evolution Soccer is er ook nog en ik reken de voetbalmanagergames ook even niet mee. Commercieel gezien is voor voetballers alleen FIFA nog interessant. Hoe populair de FIFA-games ook zijn: eigenlijk is die dominante positie jammer. Want voordat FIFA de dienst uitmaakte, zijn een hoop bizarre voetbalgames uitgekomen.

Laten we eerlijk zijn: niet alle voetbalgames waren pareltjes. Sterker: voor het gros bestond maar één plek en dat was de prullenbak. En dat geldt zeker voor games waar voetballers hun naam aan verbonden hebben. Wat dat betreft zijn deze games geen uitzondering op vrijwel alle aangeprezen producten waaraan voetballers hun naam geven, maar dat terzijde.

Natuurlijk moeten deze games wel worden gezien in de tijdsgeest van toen, waarin de games tegen nogal wat technische beperkingen opliepen. Maar zelfs met dat gegeven in het achterhoofd, zijn soms bizarre keuzes gemaakt als het gaat om gameplay, marketing, covers of titels van deze voetbalgames. Om over games vol bugs, foutieve informatie en gedoe met licenties nog maar te zwijgen. Een overzicht van bizarre voetbalgames

Spelregels

De makers van Real Sports Soccer (1982) hielden het zelf niet zo real. Om een of andere reden vonden zij het een goed idee (of lekker makkelijk) om geen keepers in het spel te stoppen. Het is ze vergeven in deze beginjaren van het gamestijdperk. De makers van Gary Lineker’s Superstar Soccer (1987) hadden wel beter moeten weten. Zij vonden het blijkbaar een goed idee om een spelregel aan te passen. Zo moesten keepers de bal heel snel weer uittrappen. Duurde dit te lang, dan kreeg de tegenpartij een corner.

Vreemde covers

Sven-Göran Eriksson’s World Challenge werd in Duitsland in aanloop naar het WK 2002 uitgegeven als WM Nationalspieler, empfohlen von Alexander Zickler. Op de cover prijkte dan ook Alexander Zickler. Die vervolgens het WK miste door een blessure…

WM Nationalspieler empfohlen von Alexander Zickler

Een andere opvallende cover was die van Emilio Butragueño Futbol (1986). De outfit die Butragueño op de cover draagt was oorspronkelijk het wit van Real Madrid. Maar om andere fans niet voor het hoofd te stoten, werd het shirt rood gekleurd, naar het tenue van het nationale elftal van Spanje.

Emilio Butragueno Futbol

Emilio Butragueño Futbol

Bizarre titels

Een van de meest bizarre titels onder de voetbalgames kreeg de game van naamgever Peter Shilton in 1986. De game werd uiteindelijk uitgebracht als Peter Shilton’s Handball Maradona. Niet dat Maradona ook maar iets met de game te maken had of in het spel voorkwam, maar de toevoeging ‘Handball Maradona’ zou ongetwijfeld mensen de game doen kopen. De game kwam dan ook vlak na het WK’86 uit. Inderdaad, het WK waarin Maradona scoorde met zijn beroemde ‘Hand van God’. Tegen notabene Peter Shilton. Zodoende kreeg de doelman nog een virtuele trap na met nota bene een game waarvan hij zelf naamgever was.

Peter Shilton’s Handball Maradona

Ook mooi: in 1985 verscheen Glen Hoddle Soccer. Nee, dat is geen tikfout. De game heette echt Glen Hoddle Soccer. Vreemd, als je bedenkt dat Hoddles voornaam toch echt als GlenN moet worden geschreven. Het zegt alles over de betrokkenheid van de speler in kwestie, het gebrek aan voetbalkennis bij de makers en de kwaliteit van de game.

Glen Hoddle Soccer

Glen Hoddle Soccer

Waarom moeilijk doen als het makkelijk kan? Dat moeten de makers van de game Soccer gedacht hebben. Grote brainstormsessies zullen niet hebben plaatsgevonden gezien de naam. Een naam zo simpel dat zelfs googelen op informatie over deze game een hels karwei wordt. Hetzelfde geldt voor de game Kick and Run uit 1986. En ja, de naam dekt inderdaad de lading in dit geval.

Ook de titel Tecmo World Cup ‘93 is fantastisch om meerdere redenen. Je zou denken dat Tecmo de naam van de gamesfabrikant is. Maar Tecmo World Cup ’93 (en zijn voorganger ’92) zijn ondanks hun naam helemaal niet gemaakt door Tecmo (dit was alleen in 1990 het geval), maar door een andere developer. De rest van de titel is ook compleet onlogisch, want in 1993 vond er natuurlijk geen WK plaats. Het maakte de fabrikant niet uit, gezien het feit dat zij in 1992 ook al Tecmo World Cup ‘92 uitbrachten. Ook al in een jaar waarin geen WK plaatsvond. In de Japanse versie ervan kon men bovendien nog met het elftal van de Sovjet-Unie spelen, maar dat is ze vergeven: de game kwam net een maand na de val van de Sovjet-Unie uit.

Tecmo World Cup ‘93

It’s a Funny Old Game is een andere ‘originele’ naam. Yes indeed, it’s a funny old game. Een game vernoemd naar een Engels voetbalcliché, waarbij funny in dit geval zowel de betekenis kent van ‘grappig’ en ‘vreemd’. Vooral dat laatste is van toepassing op deze cartooneske en simpele variant van managergames. Grappig is het trouwens niet.

Vreemde naamgevers

Eind jaren tachtig begon men dezelfde game onder verschillende namen uit te brengen in diverse regio’s, uiteraard vanwege marketingtechnische redenen. Zo kan het voorkomen dat er games bestaan met daarop namen van nogal onbekende voetballers, maar waarbij de games in Nederland onder een andere naam is verkocht. Want wat te denken van Takeda Nobuhiro no Super Cup Soccer en het daar sterk op lijkende Takeda Nobuhiro no Super League Soccer? Of Ramos Ruy no World Wide Soccer, dat in de VS te koop was als Tony Meola’s Sidekicks Soccer?

Ook binnen Europa ontstonden op die manier games met waanzinnige titels. Wat te denken van Anders Limpar’s Proffs Fotboll en Bodo Illgner’s Super Soccer? Opvallend genoeg werd die laatste in Nederland ook met die naam uitgebracht. Een tamelijk vreemde keuze, als je bedenkt dat de naamgever ook Paul Gascoigne had kunnen zijn. De originele naam was namelijk Gazza’s Super Soccer. Andere games die in Duitsland met een ‘nieuwe’ naam werden uitgegeven waren onder meer ook KH Rummenigge’s Player Manager, Matthias Sammer SoccerLothar Matthäus (die interactive fussballsimulation) en Lothar Matthäus Super Soccer. In Nederland zouden deze ongetwijfeld slecht verkopen.

Lothar Matthäus Super Soccer

En wie heeft trouwens ooit Keith Van Eron’s Pro Soccer (1989) gespeeld? Voor wie Keith van Eron niet kent (en dat is iedereen): Van Eron was een Amerikaanse keeper die in de jaren zeventig en tachtig vooral actief was in de zaal. Je verzint het niet. Bovendien is de cover van deze voetbalgame een van de verschrikkelijkste ooit.

Keith Van Eron’s Pro Soccer

In 1997 kwam Sean Dundee’s World Club Football uit. Zelfs het internet weet niet waarom Dundee nou eigenlijk naamgever was van een game. Liverpoolfans kennen hem vooral als een van de grootste miskopen ooit, maar grote kans dat je nog nooit van deze voetballer hebt gehoord. Kortom: een onbegrijpelijke keuze.

Vreemde marketingkeuzes

Zoals in dit artikel al beschreven, was Pelé de allereerste voetballer die zijn naam aan een game verbond met Pelé’s Soccer (1981). Dat Pelé inmiddels al vier jaar was gestopt met spelen, deed er niet toe. Het was immers Pelé en het waren de beginjaren van de gamesindustrie. Maar Pelé gaf, zestien (!) jaar na zijn carrière, nog tweemaal zijn naam aan een game met Pelé! (1993) en Pelé II: World Tournament Soccer (1994).

Bij Emlyn Hughes International Soccer (1988) gebeurde dit opnieuw. Hughes was al vier jaar gestopt met voetbal toen de game uitkwam. Marketingtechnisch gezien bizar. Toch kan het nog vreemder. Om redenen die we nooit zullen begrijpen werd ook Trevor Brooking, vijf jaar na zijn voetbalpensioen, naamgever van een game met Trevor Brooking’s World Cup Glory (1990). Andersom kan het blijkbaar ook: in 2001 kwam Ally McCoist Director of Football uit, terwijl hij nog maar net zijn voetbalschoenen aan de wilgen had gehangen. McCoist zou pas tien (!) jaar later manager worden.

Peter Schmeichel als schlemiel

Nadat Graeme Souness Soccer Manager in 1992 uitkwam, werd de game twee jaar later doodleuk opnieuw uitgegeven. Maar dan wel als Peter Schmeichel Soccer. Opvallend, want het betrof hier toch echt een managergame. Blijkbaar was het voor de producent heel logisch om deze te hernoemen naar een nog actieve keeper. Peter Schmeichel gaf zijn naam trouwens ook aan Peter Schmeichel Soccer Superstars (1996; in Frankrijk Zinédine Zidane Football genaamd). En ook de cover van deze game deed de wenkbrouwen fronsen. Op de cover stond namelijk… niet Peter Schmeichel. Er stond wel een tekening op van twee anonieme voetballers.

Eat the Whistle

Een persoonlijke favoriet als het gaat om namen: Eat the Whistle. Ik zal de naam nog eens herhalen: Eat the Whistle. Eet het fluitje. Jawel, we hebben het hier over een doorsnee voetbalgame. Er is geen enkele reden om een game zo te noemen. Origineel is het dan wel weer. En waarom heeft een van de spelers op de cover in godsnaam een zonnebril op?

Eat The Whistle

Eat The Whistle

Zelfde naam, andere game

Enkele voetballers en coaches maakte het blijkbaar weinig uit waar zijn naam op werd geplakt. Zo ook Eric Cantona. De Game Striker werd speciaal voor de SNES (de Super Nintendo) omgedoopt tot Eric Cantona Football Challenge. De game Goal! 2 werd in Frankrijk hernoemd naar Eric Cantona Football Challenge: Goal! 2. Het was een totaal andere game. Alsof Cantona reclame maakte voor zowel Pepsi als Coca-Cola.

In Frankrijk gebeurde hetzelfde met Guy Roux Manager, dat jarenlang een populaire franchise was in het land. Dit ondanks dat het de ene keer een Franse Championship Manager-versie betrof en de andere keer een regelrechte kopie was van Alex’ Ferguson’s Player Manager.

Guy Roux Manager

Guy Roux Manager

Atletiek en fitness

Gary Lineker was, gezien vier games met zijn naam erop, blijkbaar niet vies van een extra zakcentje. Ik zie namelijk geen enkele andere verklaring voor het feit dat de huidig BBC-commentator zijn naam verleende aan Gary Lineker’s Super Skills (1989). Dit was namelijk geen voetbalgame, maar een atletiek-/fitnessgame, waarvan het doel mij volledig ontgaat. Blijkbaar kon het Emilio Butragueño eveneens geen bal schelen, want deze gare game kwam in Spanje uit onder de naam Emilio Butragueño Futbol 2.

Ook in de jaren negentig vond een voetballer dat kennelijk niet veel uitmaken. De sportgame Track Meet werd namelijk in Duitsland uitgegeven als Litti’s Summer Sports. Litti is de bijnaam van Pierre Littbarski en hij sierde dan ook de cover van deze game, waarbij je sporten kon beoefenen als hoogspringen en gewichtheffen. Klinkt heel erg leuk, maar niet heus. Wat over blijft is de fantastische cover. Meer jaren negentig wordt het niet.

Litti's Summer Sports - Bizarre voetbalgames

Litti’s Summer Sports

David Beckham kon het tenslotte helemaal weinig schelen. De voetballende marketingmachine gaf zijn naam aan Go! Go! Beckham! Adventure on Soccer Island in 2002. Een Mario-achtige platformgame die niks met voetbal te maken heeft.

Grove vertaalfout

Een hilarische spellingsfout maakten de makers van Champions World Class Soccer (1993), in Duitsland overigens endorsed by Sepp Maier. De Duitse vertaling van het spel ging namelijk niet helemaal goed. Op het moment dat het spel aangeeft dat het tijd is voor een penaltyserie, wordt het woord ‘penalties’ in de Duitse versie weergegeven als ‘scheissen,’ waar eigenlijk ‘schiessen’ had moeten staan.

Michael Owen, de acteur

Waar we in de jaren negentig ook achterkwamen, is het feit dat Michael Owen niet kan acteren. Zelfs niet een klein beetje, ook al is het voor zijn eigen game Michael’s Owen World League Soccer. De game is iedereen inmiddels vergeten (en terecht), maar zowel de intro als de outro van het spel werken op de lachspieren. Have fun!

Chris Kamara’s Street Soccer

Vijf jaar (!) voordat FIFA aan kwam zetten met de FIFA Street-reeks, kwam Chris Kamara’s Street Soccer (2000) al uit. Een mooie kans dus, maar deze werd vakkundig om zeep geholpen. Deze game was zo abominabel slecht dat dit spel vrijwel altijd voorkomt in lijstjes met de bizarste en slechtste voetbalgames ooit. Want welk briljant brein komt in godsnaam op het idee om een game die gaat over straatvoetbal te vernoemen naar een commentator? Die op de cover prijkt tijdens een partijtje veldvoetbal?

En waarom wordt in deze game vrijwel niet daadwerkelijk op straat en pleintjes gevoetbald, maar wel in kastelen en tempels? Kamara was waarschijnlijk beloofd om het commentaar te doen, maar dat bestaat uit louter losse kreten die te pas en te onpas worden afgespeeld. De game maakt verder ook nog eens melding dat Praag in Noorwegen ligt. Het zegt alles over dit wanproduct.

En een hele mooie uitsmijter: op de cover van de Russische versie van de game prijkt niet Kamara zelf, maar Marco van Basten en Jürgen Kohler tijdens het WK 1990. WAAROM?

Bizarre voetbalgames: Chris Kamara’s Street Soccer RU

Red Card: geen Vinnie en Gazza

In 2003 kwam de voetbalgame Red Card op de markt. Als je heel snel een blik werpt op de cover, zul je direct de beruchte foto van Vinnie Jones en Paul Gascoigne herkennen. Toch? Niet dus. Na iets beter kijken ziet men dat de foto een remake is van de Vinnie/Gazza foto. Het origineel zou de makers ongetwijfeld een hoop geld kosten, of wellicht dat zij geen toestemming kregen voor de foto. Goedkoper was het dus om de foto na te maken. Daarmee is de charme van de game ook direct vervlogen. En jammer, want als iemand de cover had moeten sieren van deze game, was het Vinnie Jones wel.

Red Card - Bizarre voetbalgames

Red Card

Licentieproblemen

In de jaren negentig begonnen makers van games ook gebruik te maken van spelersnamen. Dat leidde vooral tot problemen als het ging om het gebruik van officiële namen van clubs en spelers. Daar was echter een creatieve oplossing voor: spelersnamen werden net genoeg veranderd om geen last te krijgen met licentiehouders. Zo waren in de beginjaren van Pro Evolution Soccer namen als Ryan Goggs (Ryan Giggs) en Zabine Sizu (Zidane) te bewonderen.

In Pro Evolution Soccer 2 ontbrak het de makers aan een licentie om onder meer de namen van de spelers van het Nederlands Elftal te gebruiken. Omdat Oranje bovendien het WK miste, was er geen officiële lijst van internationals. Zelf een selectie samenstellen konden de makers blijkbaar niet, want alle spelers werden simpelweg ‘Oranges’ genoemd (zo was Dennis Bergkamp ‘Oranges001’). Alsof het missen van het WK 2002 geen pijn genoeg deed.

Scheidsrechter Pierluigi Collina sierde de cover van Pro Evolution Soccer 3, maar kwam verder nergens in het spel voor. En in Pro Evolution Soccer 4 waren nog steeds licentie-problemen met onder meer de Premier League en de Bundesliga. Dat betekende dus geen Chelsea en Manchester United, maar wel clubs als West London Blue, spelend in Blue Bridge Stadium en Man Red, spelend in het Trad Brick Stadium.

FIFA

Maakte ‘koning’ FIFA dan helemaal geen foute keuzes? Jawel. De meest bekende (en hilarische) fout in voetbalgames staat zelfs op naam van de allereerste FIFA-game: het wegrennen voor de scheidsrechter bij het geven van een gele kaart.

Ook maakte FIFA in de beginjaren opvallende keuzes als het ging om de covers. Zo sieren David Platt en Piotr Swierczewski (wie?) de cover van de allereerste editie uit 1993 en Erik Thorstvedt een jaar later. En geloof het of niet: op de cover van de Saturn-versie van FIFA 96 staan Andy Legg (Notts County) en oud-Feyenoorder Ioan Sabău (toen al uitkomend voor Brescia). Desondanks legde de makers hiermee wel het fundament voor hun al jarenlange dominantie in de wereld van voetbalgames. Terwijl wij ondertussen met een glimlach terugkijken naar de soms bizarre voetbalgames uit de jaren tachtig, jaren negentig en jaren ’00!