Achter het opmerkelijke voetbalverhaal van Elvis Banyihwabe gaat een nachtmerrie van ongekende omvang schuil. De speler van Jong Veendam krijgt in 2007 een oproep van de nationale bond van Burundi en wordt zo, terwijl hij nog geen wedstrijd in het betaalde voetbal speelde, zomaar ineens international. En dat voor het land dat hem zoveel pijn en verdriet bracht.
Elvis Banyihwabe wordt op 15 april 1983 in havenstad Bujumbura geboren als middelste kind in een gezin met vader, moeder en nog eens vijf andere broers en zussen. Het leven in het Afrikaanse land krijgt, wanneer Elvis tien jaar oud is, een gruwelijke wending als de Hutu’s en de Tutsi’s elkaar op verschrikkelijke wijze naar het leven staan. Ongeveer 300.000 mensen vinden een veelal uiterst gewelddadige dood. Ook de beide ouders van Elvis en al zijn broers en zussen worden om het leven gebracht. Elvis zelf weet alle gruwelijkheden echter te ontvluchten en komt in 2001 in het gastgezin van Jurjen Ekamper in Stadskanaal terecht, waar hij probeert het leven weer enigszins op te pakken.
Vermoord
Ekamper: “Elvis was een heel gesloten jongen, die haast nooit sprak over wat er allemaal in Burundi gebeurd is. Ik weet wel dat hij op school was op het moment dat zijn ouderlijk huis werd overvallen en iedereen werd vermoord. Ja, die jongen heeft heel wat meegemaakt in zijn jeugd en wij hebben ons een beetje over hem ontfermd. Elvis was een goeie jongen die gek was op voetbal. Net als een aantal andere asielzoekers die hier in de buurt werden opgevangen. En in het weekend gingen ze altijd kijken bij Sportclub Stadskanaal. Toen ik dat zag, heb ik ervoor gezorgd dat ze een eigen team kregen om zelf lekker te voetballen. Daar vonden al die jongens toch enige troost in. En hoewel er wel meer jongens aardig konden voetballen, was Elvis de beste.”
Dat was hij inderdaad. Hij haalt niet alleen het eerste elftal van de Oost-Groningse club, maar wordt in 2004 zelfs uitgeroepen tot ‘Speler van het Jaar’ en wekt zo de interesse van de naburige profclub BV Veendam. Bij de beloften van die club is Dick Lukkien de trainer en die krijgt de opdracht hem te bekijken: “Het was meteen duidelijk dat Stadskanaal vér beneden zijn niveau was. Maar toch was het niet echt een opvallende speler, niet iemand die drie man passeerde en de bal vervolgens keihard in de kruising schoot. Nee, hij was meer een stille, hardwerkende kracht op het middenveld die anderen beter liet spelen.”
Vermist
“Maar mensen uit zijn omgeving hebben me ook voor hem gewaarschuwd. Hij zou veel onverwerkt leed hebben en zeer emotioneel reageren. Niet raar natuurlijk, gezien zijn verleden. Maar dat maakte voor mij de uitdaging alleen maar groter om met hem te werken en, ik moet eerlijk zeggen, hij heeft het bij Veendam goed gedaan. Ik heb ook altijd prettig met hem samengewerkt. Kijk, Elvis was een stille jongen die voetbal als uitlaatklep zag en die, eenmaal op het veld, veranderde in een eenmans-powerhouse. Echt indrukwekkend. Maar over wat hij precies heeft meegemaakt en heeft gezien in het land van herkomst, daar sprak hij niet over. Elvis had wat dat betreft echt een muurtje opgetrokken.”
In 2006, als Elvis inmiddels met de eerste selectie van Veendam meetraint, krijgt de speler een bijna niet te bevatten bericht. Zijn twee jongere zusjes zouden toch nog in leven zijn en, net als Elvis, brandhaard Burundi hebben weten te ontvluchten. Van één zus kan helaas niet worden achterhaald waar ze verblijft, maar de andere zus, Lyse, wordt gevonden in een vluchtelingenkamp in Kenia. Veendam-trainer Joop Gall heeft zich het lot van Elvis inmiddels dusdanig aangetrokken dat hij probeert, samen met het TROS-televisieprogramma Vermist, Lyse met haar broer te herenigen.
Jurjen Ekamper: “We waren uitgenodigd voor een gesprek in de studio van presentator Jaap Jongbloed en daar hebben Joop Gall en Elvis hun verhaal gedaan. Eerst heeft Vermist geprobeerd om Lyse naar Nederland te halen, maar ze mocht ons land niet in, ze kreeg niet eens een toeristenvisum. Vervolgens kreeg dat programma het voor elkaar dat we naar Kenia konden afreizen om Lyse te bezoeken. Maar tot een hereniging van broer en zus is het helaas nooit gekomen. Vlak voordat we op het vliegtuig zouden stappen, kregen we van Het Rode Kruis het bericht dat Lyse aan ondervoeding was overleden.”
En omdat zijn andere zusje nooit meer kan worden getraceerd, vervliegt voor Elvis met de dood van Lyse de allerlaatste kans om ooit nog een gezinslid in de armen te vallen.
Nationale ploeg
Ondanks onnoemlijke tegenslag op tegenslag blijft Elvis proberen het betaalde voetbal te halen. En hoewel hij dicht tegen het eerste aanzit, wil de laatste stap steeds maar niet lukken. Toch krijgt hij voetballend een opbeurend zetje in de goede richting als Elvis onverwacht een oproep krijgt voor de nationale ploeg van Burundi.
En dat slechts anderhalf jaar na beëindiging van die brute en bloedige burgeroorlog in het Afrikaanse land. Sterker nog, op 25 maart 2007 debuteert hij voor Burundi in de uitwedstrijd tegen Botswana. Hierna komt hij nog één keer uit voor het nationale team van het land dat hij slechts zes jaar eerder ontvluchtte en waar zoveel pijnlijke en verdrietige herinneringen liggen. Deze interlands zullen de sportieve hoogtepunten zijn en blijven van Elvis Banyihwabe, want bij Veendam breekt hij nooit door en uitgerekend in het jaar dat Elvis debuteert voor zijn land, verlaat hij de Oost-Groningse profclub om te spelen voor de amateurs van VV Berkum.
Engeland
Na enkele wanhopige pogingen zijn voetbalbestaan nieuw leven in te blazen bij DOS Kampen (waar hij nog samenspeelt met de broer van Hakim Ziyech, Hicham) en Be Quick ’28, verkast Elvis in 2010 naar Engeland. Gastvader Ekamper: “Elvis ontmoette in Nederland een meisje dat oorspronkelijk ook uit Burundi kwam. En zij had familie in Engeland. Vandaar dat hij toen die oversteek heeft gemaakt. Of ik nog contact met hem heb? Sporadisch. Het is allemaal wat verwaterd door de jaren heen. Maar als hij jarig is, stuur ik hem wel altijd nog een berichtje.”
Eenmaal in Engeland verliest Elvis Banyihwabe ook daar de liefde voor de voetbalsport niet en speelt bij clubs in de marge zoals Bootle FC, Prescot Cables, Ashton Athletic en Congleton Town. Inmiddels woont Elvis, vader van twee zoons (Ray en Kay) en tevens in te huren als privé-chauffeur, in Liverpool. Daar sluit hij zijn voetbalcarrière in 2014 af bij AFC Liverpool, uitkomend in de North West Counties League, het negende niveau in Engeland. Op Valerie Park komt een einde aan een opmerkelijke loopbaan. De loopbaan van Elvis Banyihwabe. Oorlogsvluchteling, beloftenspeler van Veendam en tweevoudig international van Burundi.