Tijdens het EK zagen we dagelijks reclame voorbijkomen voor Qatar, vooral voor de nationale luchtvaartmaatschappij. Het toernooi is nauwelijks afgelopen, of we zien in Duitsland een flinke discussie over de afspraken die de Deutsche Fussballbund (DFB) en Bayern München met die maatschappij willen maken. In het nieuwe boek Boykottiert Katar 2022 gaat het onder meer over deze discussie.
De club uit München maakte bekend dat Qatar Airways de vaste luchtvaartmaatschappij wordt, en de voetbalbond wil Lufthansa inruilen voor de maatschappij uit Qatar. De DFB vliegt nu gratis met Lufthansa in ruil voor reclame. Qatar Airways betaalt de DFB als sponsor voor het leveren van vliegdiensten. In Duitsland heeft dit geleid tot felle reacties.
Discussie
Bij onze oosterburen heerst al enige tijd een discussie over het WK dat volgend jaar in Qatar plaatsvindt. Deze discussie is onder meer aangewakkerd door het boek Boykottiert Katar 2022 van Beyer en Schulze-Marmeling, uitgegeven door Die Werkstatt, een uitgeverij die alleen sportboeken uitgeeft. Daaronder een groot aantal voetbalboeken, waarvan sommige onlangs in Staantribune zijn besproken, zoals Betzenberg (Staantribune #34) en 90 Minuten Aue (Staantribune #36).
In dit tweede deel van de nieuwe reeks Werkstatt Aktuell (het eerste deel gaat over de invloed van de corona-pandemie op het voetbal) leggen auteurs Beyer (een van de oprichters van de uitgeverij) en Schulze-Marmeling (die een flink aantal bekende voetbalboeken op zijn naam heeft staan) uit waarom we naar hun mening het WK in Qatar moeten boycotten.
Ze beginnen hun betoog op 2 december 2010. Op die dag maakt de inmiddels geschorste FIFA-president Sepp Blatter bekend dat veertien leden van het uitvoerend comité van de FIFA voor Qatar hadden gestemd als land dat het WK in 2022 mag organiseren. Tegenkandidaat Verenigde Staten kreeg acht stemmen. Al snel viel het woord ‘omkoping’.
Want waarom steunt iemand een toernooi midden in de zomer in het bloedhete Qatar? Een land dat geen voetbaltraditie heeft en de omvang heeft van de provincies Friesland, Groningen en Drenthe bij elkaar. Er wonen zo’n 2,5 miljoen mensen in Qatar, iets meer dan in de genoemde provincies. Bovendien worden vrouwen en LHTB‘ers er gediscrimineerd.
De stadions zullen wel op tijd klaar zijn, maar de vele gastarbeiders moeten die onder erbarmelijke omstandigheden bouwen. Sinds het begin van de bouw zijn er, naar verluidt, al ruim 6.500 arbeiders omgekomen.
Geld
Het antwoord op de vraag waarom er in Qatar een WK voetbal gaat plaatsvinden, ligt voor de hand: geld. En dat heeft Qatar in overvloed. In het tweede hoofdstuk staat een overzicht van de FIFA-leden waar we dit toernooi in Qatar aan te danken hebben, en de hoeveelheden geld en andere geschenken waarmee zij zijn omgekocht. Bij Blatter zou het om 50.000 dollar gaan per stem voor Qatar. Hij kreeg er 22.
Daarnaast heeft Qatar door sponsoring van verschillende bekende voetbalclubs (Paris Saint-Germain, FC Barcelona, Bayern München) al veel invloed in de voetbalwereld.
Het betoog eindigt met een kort overzicht van de WK’s die vanaf 1930 zijn georganiseerd. Al eerder werden WK’s gebruikt voor politieke doeleinden. In 1934 vond het bijvoorbeeld plaats in het fascistische Italië van Mussolini.
En in 1978 in Argentinië, waar duizenden mensen stierven onder de dictatuur van het leger. Dat leidde in Nederland tot de campagne Bloed aan de Paal van Freek de Jonge en Bram Vermeulen en de vraag om niet naar de televisie-uitzendingen van de wedstrijden te kijken. Ik ken mensen die dat hebben gedaan en ook de finale niet hebben gekeken.
De auteurs van Boykottiert Katar 2022 geven – naast het niet volgen van het toernooi – nog wat andere mogelijkheden om je afkeuring te laten blijken. Vraag blijft natuurlijk hoe succesvol dit zou kunnen zijn. Belangrijker lijkt me de vraag hoe we in de toekomst dit soort onbegrijpelijke keuzes – met bijbehorende omkopingsschandalen – kunnen voorkomen.
Interessant boek voor wie meer over deze complexe materie wil weten. Boykottiert Katar 2022 is onder meer te koop bij Bol.com.