Objectief gezien is dit mijn allerslechtste plan ooit. Tegelijkertijd is dit mijn beste plan ooit. Op 24 februari 2022 ben ik namelijk begonnen aan mijn langste wandeltocht tot nu toe, zo’n tweeduizend kilometer door Groot-Brittannië. Onderweg ga ik – The Rambling Groundhopper – jawel, groundhoppen.
“You can only Phoenix once.” Ik ben aangekomen bij een club die hoog op de verlanglijst stond, maar waarvan ik dacht dat ik ‘m niet zou kunnen zien: Bury AFC. Een zogenaamde Phoenixclub. Een club opgericht uit de as van de overleden voorganger. Al is er veel discussie of die voorganger al overleden is.
Het eerste wat ik leer is dat je het uitspreekt als Berry, nadat ik heb gevonden dat het op ongeveer een dag lopen ten noorden van Manchester ligt. Terwijl ik een week eerder bij Abbey Hulton sta te vernikkelen, kijk ik af en toe op mijn telefoon hoe de Phoenixclub het doet. Bij winst in de eerste ronde van de Macron Cup spelen ze namelijk een week later thuis op het moment dat ik toch daar in de buurt ben. En zo geschiedde.
In den beginne was er Bury FC, opgericht in 1885. In 1894 kon de club toetreden tot het profvoetbal en sindsdien was het een vaste kracht in de hogere competities. Hoewel Bury geen heel grote stad is en er in deze voetbalgekke regio waanzinnig veel voetbalclubs zijn, bleven The Shakers altijd goed meedraaien. Maar, zoals dat gaat met voetbalclubs, krijg je soms ongeduldige eigenaren die grof geld gaan uitgeven wat er niet is, met wilde plannen komen en dan het zinkende schip snel verlaten en de club met enorme schulden achterlaten.
Stewart Day
Bij Bury FC was dat Stewart Day, die in december 2018 de club plotseling verkocht aan Steve Dale voor het bedrag van 1 pond. En toen begon het gezeik pas echt. Steve Dale had zijn geld immers verdiend met het failliet laten gaan van bedrijven en dan redden wat er te redden valt. Dat beloofde weinig goeds voor The Shakers.
De EFL wilde graag weten of meneer Dale wel voldoende financiële middelen had om de club te kunnen leiden en aangezien er maar geen papieren over de brug kwamen, was het geduld van de EFL op een gegeven moment op. Dale moest de club weer verkopen, anders werd Bury, net gepromoveerd naar League One, niet toegelaten tot het nieuwe seizoen. Dat de spelers al maanden geen salaris meer hadden gekregen, hielp niet bij het overtuigen van de EFL dat Stevie D. het beste met de club voorhad.
Vastgeketend aan het stadion
Wat volgde, was een bizarre laatste dag waar Staantribune een podcast aan heeft gewijd, waarbij er zelfs nog een dame zichzelf vastketent aan de Les Hart Stand. Ze claimt dat als Steve Dale de club niet snel verkoopt, het einde van Bury FC in zicht is en van over de hele wereld komen er journalisten op af. Jezelf vastketenen aan het stadion om een historische Engelse club te redden.
Les Hart – naar wie de tribune is vernoemd waaraan deze mevrouw vastzit ≠ was een van de grote legendes op Gigg Lane, zowel op als naast het veld. Hij speelde zijn hele carrière voor Bury FC en werd daarna coach voor de Shakers en vertrok, ondanks aanbiedingen van andere clubs, nooit ergens anders heen. Gigg Lane was zijn thuis. Waar veel clubs in de beginjaren rondzwierven langs verschillende grounds, speelt Bury FC al praktisch sinds de oprichting op Gigg Lane en het stadion ligt dan ook midden in de woonwijk.
Het is met een capaciteit van ruim 11.000 toeschouwers niet enorm, maar heel leuk en als ik er ga kijken, is men druk bezig om het weer op te knappen. Ik mag even binnen kijken om foto’s te maken. De dame, die zich overigens had vastgeketend aan het stadion, was niet zomaar een fan. Het was Joy Hart. Inderdaad, de dochter van. En ze kreeg gelijk.
Neuven Stadium
Terwijl Steve Dale zichzelf belachelijk maakt bij allerlei tv-optredens, waarin hij vrolijk vertelt dat hij nog nooit van Bury FC had gehoord totdat hij de club kocht, trekt de EFL de stekker eruit en begint een hoop geschuif met zwarte pieten. De club is immers niet failliet, maar mag ook niet in de profcompetitie meespelen. En dat is de reden waarom ik op een regenachtige dinsdagavond op weg ben naar het Neuven Stadium in Radcliffe en daar heb afgesproken met Jon Wiggans. Jon is de commercieel directeur van Bury AFC en vertelt me alles over de tijd die volgde nadat de EFL het team eruit gooide in augustus. Want hoe begin je eigenlijk een voetbalclub?
Stanley Club
Het begon met honderd fans bij de Stanley Club in Bury en daar begon de figuurlijke bal te rollen. Allemaal vrijwilligers in bestuursrollen waarin ze geen ervaring hadden. Zo spreek ik uitgebreid met Marcel, die behalve voorzitter van de club een eigen bedrijf in de farmacie heeft. Jon Wiggans werkt in de bouw. Hoe kom je aan advies hoe je een voetbalclub moet starten? Je vraagt gewoon aan anderen hoe zij het hebben gedaan.
En dus werd er veel koffie gedronken (nah ja, Engeland, dus ik denk thee) met AFC Wimbledon, Chester FC en vooral FC United of Manchester. Aangezien laatstgenoemde bijna tien jaar op Gigg Lane speelde, waren ze erg genegen om de club te helpen opbouwen, nu deze Fan Owned werd.
Je sluit je vervolgens aan bij de regionale FA – in het geval van Bury de Manchester FA – en vlak voor kerst werd de nieuwe club toegelaten. Ze weten nu dat ze op het tiende niveau in gaan stromen en zich kunnen aanmelden voor de FA Vase. Een fijne cupcompetitie, die nog onder de FA Cup en FA Trophy in rangorde zit. De maanden erna worden gebruikt om de club verder vorm te geven en er melden zich 1.600 leden aan. Zo’n 750 mensen vinden zichzelf wel geschikt om manager van de club te worden op het moment dat de vacature wordt geplaatst. En op dat moment breekt een pandemie uit.
Te goed voor dit niveau
Ondertussen begint de wedstrijd met een minuut stilte voor twee omgekomen spelers uit de regio. Twee jonge kerels, van wie een aan een ziekte aan zijn zenuwstelsel is overleden en de ander is doodgereden door een automobilist. De ruim 650 aanwezige fans zijn muisstil op Neuven Park en niet veel later begint het tweede rondeduel in de Macron Cup.
Barnoldswick Town lijkt niet opgewassen tegen de thuisploeg, hoewel de bezoekers een divisie hoger spelen. Bury AFC is een paar weken eerder al overtuigend kampioen geworden en het lijkt er dan ook op alsof ook het seizoen 2022-2023 wel eens winnend afgesloten kan worden. De spelers zijn eigenlijk te goed voor dit niveau.
Andy Welsch
Andy Welsh staat ondertussen rustig te coachen langs de zijlijn. De voormalig speler van onder meer Stockport, Sunderland, Blackpool en Carlisle werd gekozen als nieuwe manager. Dat gebeurde pas eind juli 2020. De voorbereiding had enige vertraging opgelopen vanwege de pandemie en dus had de geboren Mancunian maar weinig tijd om een selectie samen te stellen. In een paar weken tijd organiseerden de Shakers een selectie en kon de voorbereiding op het nieuwe seizoen beginnen.
Dat ze uit een ander vaatje kunnen tappen dan hun concurrenten, is te verwachten. De club heeft een enorme aantrekkingskracht als oud-profclub en met 750 seizoenskaarten voor het eerste seizoen ook veel meer toeschouwers dan de rest. Dan hoef je als club geen enorme salarissen uit te geven, want er is genoeg aantrekkingskracht om een meer dan degelijke selectie samen te stellen.
Advies van andere clubs
Het belangrijkste advies van de andere clubs is dan ook om niet met geld te gaan smijten, want dat is totaal niet nodig. Voor veel spelers is het fantastisch om voor zo’n club met zoveel publiek te kunnen spelen. En aangezien Bury FC failliet is gegaan door onverantwoorde financiële risico’s, is het niet heel vreemd dat ze bij de AFC een beetje op de centen zitten. 250.000 pond is er in kas. Dat is een fijne buffer op dit niveau. Het eerste seizoen werd direct gedomineerd, maar door eerdergenoemde pandemie ook null and void verklaard. Het afgelopen seizoen werd gelukkig wel afgemaakt en de AFC werd afgetekend kampioen.
Radcliffe FC
Ook vandaag zijn de Shakers weer dominant en voordat we het doorhebben, staan ze al met 2-0 voor. De sfeer is goed, al is een koude dinsdagavond in een onduidelijk bekertoernooi nu niet echt het moment dat je veel mensen aantrekt als je in een andere plaats je thuiswedstrijden moet afwerken. Jon wil geen kwaad woord zeggen over Radcliffe FC en het is voor het eerst tijdens mijn trip dat ik iets positiefs hoor over een huisbaas. De ground is heel erg leuk en de voorwaarden zijn blijkbaar gunstig.
Voor Radcliffe FC is het een mooie manier om een goede baromzet binnen te halen, al snappen ze ook wel dat de grote droom is om terug te keren naar Bury, maar niet zomaar. In de rust vind ik mezelf terug in de Hospitality en krijg daar allemaal eten aangeboden, terwijl de Dames 2 zichzelf laat kronen tot kampioen. Daarmee staat Bury AFC op twee uit drie met een mogelijkheid voor de Dames 1 om de titel nog te grijpen.
Fusie a la Lierse SK
Nadat ik weer ben vetgemest, hebben we het tijdens de tweede helft over de mogelijke fusie. Er is namelijk nogal wat te doen geweest rondom de oprichting van de AFC. Er is namelijk een vocal minority die van mening is dat Bury FC nog helemaal niet dood en begraven is. Behalve de AFC is er ook nog supporterstrust 1885 die het stadion heeft weten te kopen en, niet lang na mijn bezoek, ook de merkrechten van Bury FC.
En verder loopt Steve Dale ook nog ergens rond als de officiële eigenaar van Bury FC. Er zou dan ook een scenario kunnen ontstaan dat sterk lijkt op het Belgische Lierse SK, waarbij een voormalige supportersgroep verdergaat in twee nieuwe groepen. En in het geval van Bury zouden dat zomaar twee groepen kunnen zijn die niet elkaars beste vrienden worden.
Twee clubs in Bury
Terwijl op het veld weinig spanning meer is en de thuisploeg rustig naar een 3-1 uitloopt, lijkt de samenwerking tussen 1885 en AFC nog geen uitgemaakte zaak. Een scenario waarbij er twee rivaliserende clubs in Bury komen, is voor niemand een wenselijk scenario. 1885 heeft het stadion en de merkrechten in handen en de AFC heeft een zeer succesvolle voetbalorganisatie met fans, kampioensteams, een kwart miljoen in kas en een financieel verantwoorde bedrijfsvoering.
En dat laatste is voor alle bestuursleden die ik na de wedstrijd spreek met een pint erbij het allerbelangrijkste. Een fusie kan, maar dan moet het er wel eentje zijn zonder luchtkastelen en geldsmijterij. Want liever buiten de eigen stad met een gezonde voetbalclub op een laag non-League-niveau zitten, dan jezelf nog een keer vast moeten ketenen aan het stadion omdat er weer een of andere mafkees zonder voetbalhart je club ten gronde richt.
Terwijl de dames 1 ook kampioen wordt, zijn de onderhandelingen in volle gang en hoopt iedereen op een positief einde. Een positief einde dat ervoor gaat zorgen dat de club ook voor de volgende generaties te bezoeken blijft. Want het wordt heel lastig om nog een keer uit de as te herrijzen. “You can only Phoenix once.”