Heart of Midlothian bestaat 150 jaar en dat werd vorige week gevierd met wedstrijden tegen Leyton Orient en Tottenham Hotspur. Vooral dat eerste duel is bijzonder, want Heart of Midlothian en Leyton Orient hebben een gemeenschappelijk verleden dat teruggaat tot de Eerste Wereldoorlog.
Op 28 juni 1914 worden kroonprins Frans Ferdinand en zijn vrouw Sophie doodgeschoten in Sarajevo. Het zet een kettingreactie in werking, die uiteindelijk uitmondt in de Eerste Wereldoorlog. De verwachting aan beide kanten is dat de oorlog voor kerst wel over zal zijn.
Westfront
Aan het westfront zijn het vooral de Fransen en Britten, die vechten tegen de Duisters. Doordat Groot-Brittannië een beroepsleger heeft en geen dienstplicht kent, wordt een oproep gedaan aan jonge mannen om zich vrijwillig aan te melden. Daaraan geven veel mensen gehoor. Niet alleen uit vaderlandsliefde, maar oorlog wordt destijds gezien als een avontuur dat de dagelijkse sleur doorbreekt.
In de herfst van 1914 wordt duidelijk dat het helemaal geen korte oorlog gaat worden. Het gaat lang en zwaar worden en door de technologische vooruitgang is de manier van oorlogsvoeren helemaal anders geworden. Soldaten zijn kanonnenvlees voor de artillerie, tanks en mitrailleurs. Met tienduizenden tegelijk sterven militairen op het slagveld.
Voetballers als zondebok
In de Britse pers wordt een opvallende zondebok gevonden: voetballers. Terwijl de oorlog woedt, gaan de voetbalcompetities gewoon door. Ook al zijn er genoeg spelers die zich als vrijwilliger hebben opgegeven, journalisten (die zelf ook geen vrijwilliger zijn) schrijven week in week uit dat het een schande is dat er gespeeld wordt, terwijl hun leeftijdsgenoten worden afgeslacht in Vlaanderen.
Waar de overheid eerst voetbal ziet als een goede afleiding, gaan er ook daar langzaam stemmen op om het te verbieden. Ondertussen is George McCrae in Edinburgh bezig om een vrijwilligersbataljon te organiseren. Zowat de voltallige selectie van Hearts geeft zich op. Het zet een kettingreactie in werking. Zo’n vijfhonderd supporters van Hearts geven zich ook op, evenals spelers van clubs als Raith Rovers, Dunfermline Athletic, East Fife en Hibernian.
Football Battalion
In heel Groot-Brittannië wordt met respect gepraat over Heart of Midlothian en ook in Engeland bieden steeds meer spelers zich als vrijwilliger aan. Een club volgt het voorbeeld van Hearts door zich met bijna de voltallige selectie aan te melden: Clapton Orient, het huidige Leyton Orient. Ook hier zijn het niet alleen spelers, maar ook hun supporters. Het Football Battalion is geboren.
Mede dankzij de opoffering van de spelers van Heart of Midlothian en Clapton Orient wordt voetbal niet verboden tijdens de oorlog. Hearts, dat in 1914-1915 lange tijd koploper is, moet uiteindelijk sportief de prijs betalen, doordat Celtic ze op het laatste inhaalt. Maar de menselijke prijs is hoger. Hearts verliest zes spelers en Clapton Orient drie. Daarnaast zijn er ook gewonden die nooit meer tegen een bal zullen trappen.
Oorlogsmonumenten
De overleden spelers zijn nooit vergeten door beide clubs. Niet alleen in Edinburgh en Londen staan monumenten voor de voetballers, maar ook in Frankrijk (Contalmaison en Flers). Die laatste twee zijn door supporters betaald en worden ook door hen onderhouden. Ieder jaar op 1 juli, de dag waarop in 1916 de Slag om de Somme begon en de Britten enorme verliezen leden, maken supporters van Hearts en Leyton Orient een bedevaart naar deze plekken om hun oud-spelers te herdenken.
Ondanks het gedeelde verleden van beide clubs, hebben Hearts en Leyton Orient nooit een wedstrijd tegen elkaar gespeeld. Vorige week zaterdag is daar eindelijk verandering in gekomen. Maar liefst duizend supporters van Leyton Orient maken de reis naar Edinburgh. Voor hen is dit een mooie awayday, want The O’s spelen nooit Europees voetbal. Daarnaast is Edinburgh natuurlijk een mooie stad voor een weekend weg.
Maroon Mile
Vanwege het 150-jarige bestaan van Hearts is er een optocht van het Haymarket Memorial naar het stadion georganiseerd: de Maroon Mile. Een paar duizend man lopen mee onder begeleiding van 150 doedelzakspelers en de band van Leyton Orient. Er is geen misplaatste pyro en dat is voor de verandering ook wel eens fijn. Veel supporters van beide clubs dragen vlaggen.
De wedstrijd zelf is een typisch vriendschappelijk potje. Leyton Orient wint met 1-2, maar daar gaat het niet om deze dag. Het draait vooral om de helden van 1914-1915 te herdenken en om vrienden te maken. Dat laatste is gelukt, want overal in de stad drinken Jambos en O’s samen de kroegen leeg. Een terugwedstrijd bij Leyton Orient moet er dan ook zeker komen.
Meer over Heart of Midlothian in de klassieker van Joris van de Wier: Glorious Hearts (ook verkrijgbaar bij een abonnement op Staantribune).
