Feyenoord speelt morgenavond voor de vierde keer in twee seizoenen in Stadio Olimpico in Rome. Staantribune is erbij, zoals wij Olimpico ook bezochten voor (onder meer) ons boek Curva. In de Italiaanse hoofdstad treffen de Rotterdammers oude bekende AS Roma, ook al in 2015 tegenstander in de Europa League én de opponent in de verloren Conference League-finale van 2022. We bellen met twee Nederlandse Roma-fans van Romanisti Olandesi, de officiële Roma-fanclub van Nederland en België (zestig leden): voorzitter Rick Lindeman (46) en Roel Donker (36), seizoenkaarthouder van Roma sinds 2016.
Bij beide ontmoetingen mogen geen uitfans aanwezig zijn. Zijn jullie desondanks toch in De Kuip geweest afgelopen donderdag?
Rick: “Ik ben zelf niet bij de wedstrijd zelf geweest. De hele wedstrijd stilzitten op een thuisvak en niet kunnen juichen, vond ik minder. Ik ben die avond naar Ajax – Bodø/Glimt geweest, want ik ben ook supporter van Ajax. Een paar van onze leden, van wie sommige Nederlandse Roma-fans in Rotterdam wonen, hebben wel De Kuip bezocht. Zij hebben zich verder onopvallend gedragen en sommigen waren bovendien in het gezelschap van Feyenoord-supporters. De dag voor de wedstrijd heeft de fanclub van Nederlandse Roma-fans trouwens nog een meet and greet gehad in het spelershotel met Chris Smalling en Angeliño, daar was ik wel bij. Trainer Daniele De Rossi kwam ook nog even langs, dat was wel heel bijzonder.”
Roel: “Ik was ook niet bij de wedstrijd. Ik ben een pure Romein, dus als je mij in De Kuip neerzet, wordt het matten… Haha, nee hoor, maar ik kan me alleen niet inhouden. Dat leek mij voor mijn eigen veiligheid niet zo verstandig, dus ik heb gewoon thuis gekeken. Het is wel heel jammer dat er geen uitsupporters bij mogen zijn en zeker in De Kuip. Ik begrijp nog wel enigszins dat er geen Feyenoord-supporters naar Rome mogen, maar in Rotterdam is er in 2015 niks gebeurd en er waren ook geen signalen dat er nu wel iets zou gebeuren.”
Na de gebeurtenissen in 2015 hebben de autoriteiten besloten dat er geen Feyenoord-supporters meer welkom zijn bij wedstrijden in Rome. Hebben jullie als Nederlanders daar ook last van?
Roel: “Ja, dat begon al bij de kaartverkoop voor de kwartfinale van de Europa League vorig seizoen. Toen ik mijn geboorteland wilde invullen, kreeg ik direct een melding dat ik geen kaart kon aanschaffen. Ik heb vervolgens meteen gebeld met de klantenservice van Roma en uitgelegd dat ik een seizoenkaart heb. ‘Kan via ons, geen probleem’, zeiden ze, typisch Italiaans om het zo te regelen. Maar toen ik op de wedstrijddag bij de poorten van het stadion stond en mijn Nederlandse ID-card liet zien, kwam ik in eerste instantie alsnog niet binnen, ondanks dat ik een Roma-shirt aan had en een sjaal om.
Die controle is trouwens vrij streng, je moet meerdere hordes nemen voordat je uiteindelijk binnen bent en komt zelfs langs de militaire politie, die met geweren op de rug staat. Ik liet meteen mijn seizoenkaart zien en het mailverkeer met de club. Een oudere steward nam het voor me op. ‘Hij is er een van ons’, hoorde ik hem zeggen. Hij kon het natuurlijk veel beter overbrengen dan ik in mijn gebrekkige Italiaans. Vervolgens was het bellen, bellen, bellen en uiteindelijk kwam het goed. Nee betekent niet gelijk nee in Italië, haha.
Als andere Roma-supporters doorhebben dat je uit Nederland komt – en ik ben heel erg blond – vragen ze meteen: ‘Rotterdam?’ ‘Nee, nee, Roma’, zeg ik dan en dan is het ook meteen goed. Ik draag altijd een Roma-shirt, dus de Italianen op de Curva Sud, waar ik een seizoenkaart heb, zien mij gewoon als Roma-fan. Bovendien zing ik zo hard mee als iedere Romein. Nee, dit keer sla ik over, ik heb geen zin in weer al dat gedoe.”
Inmiddels zijn die gebeurtenissen alweer negen jaar geleden. Hoe kijken de mensen in Rome nu tegen Feyenoord aan?
Rick: “Tja, dat van die fontein (de Barcaccia-fontein bij de Spaanse Trappen zou ernstig beschadigd zijn, red.) speelt nog altijd in de beeldvorming. Er is destijds natuurlijk wel het een en ander gebeurd, maar wat ik er zelf van begrepen heb, is dat het ook een beetje overtrokken is in de Italiaanse media en dat de uiteindelijke schade aan die fontein wel meeviel. Ik vind het overdreven dat er nu nog steeds geen uitsupporters welkom zijn bij beide duels. En gek genoeg ook niet als Lazio de tegenstander is.”
Roel: “Wat ook een beetje het probleem is: als Feyenoord tegen een Romeinse club loot, staan er binnen een uur na de loting meteen berichten op sociale media van Feyenoord-supporters dat ze ‘wel even een fontein komen slopen’. Tja, als je een beetje serieus wil worden genomen, moet je dat natuurlijk niet doen. In Rome zijn er heel veel radiozenders en andere media, die alleen maar met voetbal bezig zijn. Zulke berichten worden opgepikt en uitvergroot en gaan vervolgens een eigen leven lijden.”
Negatieve gevoelens
Rick: “De naam Feyenoord roept in Rome nog altijd negatieve gevoelens op. In het stadion wordt vrijwel elke wedstrijd spontaan Odio Rotterdam gezongen, wat ‘Ik haat Rotterdam’ betekent. Het leeft dus wel, al valt het in aanloop naar dit duel ook wel weer mee. Het is niet zo dat de Italiaanse kranten nu bol staan van de berichten over de komst van honderden Feyenoord-supporters.”
Roel: “La Roma si è il Feye no, oftewel: ‘Roma ja, Feyenoord nee’, wordt ook standaard iedere wedstrijd gezongen. Kijk maar eens op YouTube naar de filmpjes. Wat daarnaast nog meespeelt, is dat sommige Feyenoord-supporters een band hebben met de harde kern van Napoli. Ooit was er een vriendschap tussen Roma en Napoli, maar de laatste decennia is dat veranderd in een bittere rivaliteit. Er zijn verschillende incidenten tussen beide supportersgroepen geweest. Voor de laatste ontmoeting zag je op sociale media dat er Feyenoorders in Napels waren. Dat helpt niet mee.”
Rick: “Dat Feyenoord de tegenstander was in de Conference League-finale speeltmisschien ook nog een rolletje. De Italianen deden in eerste instantie wat schamper over het nieuwe toernooi, totdat ze eenmaal in de finale stonden. Als je zo dichtbij bent, dan wil je hem ook echt winnen. Het was voor Roma de eerste trofee na veertien jaar, dus een hele generatie had nog nooit het winnen van een hoofdprijs meegemaakt. Het is dan ook uitbundig gevierd, met een rondtocht door de stad. Een paar van onze leden zijn speciaal voor het feest naar Rome gevlogen. De Romanisti Olandesi hadden voor die finale een avond georganiseerd in restaurant La Compañia in Vlissingen. Die hele tent stond op z’n kop.”
De vorige ontmoetingen was José Mourinho trainer van AS Roma, die er ook niet vies van was om de boel een beetje op te kloppen rond en tijdens de wedstrijden tegen Feyenoord, bijvoorbeeld door het overhandigen van een sleutelhanger van de Conference League aan NOS-journalist Joep Schreuder en het schreeuwen in de catacomben naar Arne Slot. Hij is opgevolgd door De Rossi. Hoe is de sfeer nu?
Rick: “Mourinho wilde vorig jaar per se de Europa League winnen zodat Roma de Champions League zou halen. Die gooide alles in de strijd, dat was zijn methode. De meningen over hem zijn verdeeld. Er zijn echt twee stromingen. De een heeft opgelucht ademgehaald toen hij wegging. De ander zegt: ‘Ja, maar hij heeft wel een Europese hoofdprijs gewonnen.’ Bij de fanclub hebben we ook regelmatig die discussies. Het was wel zo dat als je een paar jaar geleden zei dat je voor Roma was, mensen vaak over het anti-voetbal van Mourinho begonnen.”
Theater van Mourinho
Roel: “Mourinho maakt graag theater. Dat hij zo reageerde op Slot, was onderdeel van zijn spelletje. Ik vind wel dat hij veel meer credits verdient. Misschien speelden we afbraakvoetbal, maar we hebben onder zijn leiding wel tweemaal op rij een Europese finale bereikt, dat is ongekend voor een club als Roma. Onder De Rossi gaat het nu gelukkig goed, al heeft hij bijna geen ervaring. Ik ben de eerste die toegeeft dat we nu beter voetbal spelen dan onder Mourinho. Maar hij viel wel goed bij de fans, er was een stevige band tussen de trainer en de supporters. Mourinho zei ook gewoon hardop dingen die wij zelf ook dachten. Dat vindt men niet altijd leuk. Maar wij wel, haha.”
Rick: “De Rossi is de Europa League wat aan het downplayen ten opzichte van de Serie A. Bovendien is dit slechts een tussenronde, vorig seizoen ging het om de kwartfinale. Er heerst momenteel een andere sfeer rond Roma. Met De Rossi is een clubicoon teruggekeerd op het oude nest en die Portugese technisch directeur (Tiago Pinto, red.) is vertrokken, dus er heerst het gevoel dat de club langzamerhand wordt teruggegeven aan de ‘lokale jongens’. Aan de andere kant horen we nu ook weer geruchten over overnames.”
Hoewel Staantribune eigenlijk niet van de voetbalinhoudelijke zaken is, gaan we hem toch stellen: wat verwachten jullie van de wedstrijd van donderdag?
Rick: “Het zal een lastige wedstrijd worden voor beide partijen. Roma speelt nu 4-3-3 en we hebben een paar heel goede aanvallers, maar we zijn verdedigend kwetsbaarder dan onder Mourinho, dus daar liggen kansen voor Feyenoord. Arne Slot heeft het in De Kuip tactisch goed neergezet, denk ik. Maar ik ga toch voor een 3-2 voor Roma.”
Roel: “Als ik eerlijk ben, had ik tegen Feyenoord liever Mourinho op de bank gezien. Bij Europese wedstrijden had hij echt een meerwaarde. Toch verwacht ik een makkelijke overwinning. Rome is in thuiswedstrijden een heel andere ploeg dan uit. In Olimpico zijn we nagenoeg onverslaanbaar. Het zal heel lastig worden voor Feyenoord, zonder uitsupporters en met zo’n 70.000 Romeinen op de tribune, die de hele wedstrijd aan het zingen zijn. Olimpico zal veranderen in een grote, kolkende massa. Ik schat de kans groter dat het na een halfuur al 3-0 staat dan dat Feyenoord wint.”
Tot slot: nog tips voor Feyenoord-supporters die toch nog afreizen naar Italië?
Rick: “Ik zou niet die fontein op gaan zoeken, maar Rome is een mooie en grote stad, dus iets buiten het centrum zijn ook genoeg leuke plekjes, waar het prima toeven is en je gezellig wat kunt eten en drinken. Rond het stadion zou ik me als Feyenoorder ook niet opvallend gedragen. De Italiaanse oproerpolitie is in het algemeen niet zo sympathiek, haha…”
Roel: “Als je je gewoon respectvol gedraagt, gebeurt er niet zo gek veel. Hoogstens zal er hier en daar een grap worden gemaakt. Je hoort wel eens verhalen dat de ultras wat van plan zijn, vooral rond de Romeinse derby, maar die signalen heb ik nu niet gekregen. Eerlijk gezegd voelt de rivaliteit ook een beetje gek. Het is echt niet zo dat je meteen uit de tram wordt gesleurd, als ze in Rome doorhebben dat je voor Feyenoord bent.”