Finland speelt vanavond om 21.00 uur in het Krestovskistadion in Sint-Petersburg tegen onze Zuiderburen. De Finnen hebben al sinds de uitvinding van het spel een haat-liefdeverhouding met voetbal. Het is een leuk zomers tijdverdrijf, maar daar zijn er wel meer van in het land.
Want in de zomer leven de Finnen zich uit. Zwemmen in een van de duizenden meren of de zee, barbecueën met makkarat (Finse worstjes), en natuurlijk genoeg drinken. Dan komt sporten op het tweede plan. En als je dan zo nodig in actie moest komen, was atletiek lang keuze nummer één. Of pesäpallo, een soort honkbal, volgens bewoners van de hoofdstad Helsinki een ontzettende boerensport. Wie zijn benen niet wil gebruiken, gaat rallyrijden in de onmetelijke bossen.
’s Winters is er ijshockey, de onbetwiste topsport. Twee keer werd de nationale mannenploeg wereldkampioen op het ijs, drie keer wonnen ze een olympische medaille. Die koude Finse winters zaten het voetbal ook lang in de weg. De velden waren soms wel negen maanden stijf bevroren en bedekt met sneeuw. Als de sneeuw verdween, was het gras er zo slecht aan toe, dat het tijdens het zomerseizoen niet meer herstelde.
De Nederlandse trainer Jan Everse stelde als coach van FC Jokerit eens vast dat het veld niet eens geschikt was om koeien op te laten grazen zonder ingezwachtelde poten. En dat was in het mooiste stadion van het land, exclusief gebouwd voor voetbal. Spelen moest in dure hallen, waar de ruimte beperkt was, of op gravelvelden. Kunstgras was wat dat betreft wél een uitvinding voor het Finse voetbal.
Jari Litmanen
Daar kwam bij dat de Finse landsaard nogal terughoudend is. In Finland is het goed en veilig, er was lange tijd weinig animo om het avontuur daarbuiten aan te gaan, ook niet bij voetballers. Mixu Paatelainen speelde in Schotland en Engeland, Mika Lipponen was een exoot bij FC Twente, maar zij waren uitzonderingen. Het tij keerde eigenlijk pas goed dankzij Jari Litmanen.
Er is Fins voetbal vóór en Fins voetbal na Litmanen. De ster van Ajax plaveide in de jaren negentig de weg voor nieuw talent, eerst in Nederland, later ook in de rest van Europa. Sami Hyypiä werd captain van Liverpool, Petri Pasanen had via Ajax een succesvolle loopbaan in de Bundesliga, Mikael Forssell scoorde in de Premier League en Bundesliga. Op die golf surfte ook de nationale ploeg naar nieuwe hoogten. Van kanonnenvlees werd Finland een tegenstander in het voetbal om voor op te passen.
In die tijd kwam het team ook voor het eerst in de buurt van kwalificatie voor een groot toernooi. De Finnen stonden een tijdje bovenaan in de groep waarin een plek op het EK 1996 werd verdeeld. De makke was destijds dat het nieuwgevonden zelfvertrouwen volledig was opgehangen aan de prestaties van Litmanen.
WK 1998
Zodra de blessuregevoelige ster afwezig was, vloeide de kracht vrijwel meteen uit de ploeg. Zo ging de beslissende wedstrijd tegen Rusland zonder ‘Litti’ met 6-0 verloren. Voor het WK 1998 leek Finland een play-offticket te grijpen ten koste van Hongarije. Twente-spits Antti Sumiala scoorde in de stromende regen 1-0, het volle Olympisch Stadion in Helsinki kolkte on-Fins. Maar in blessuretijd verdween de bal na een flipperkast via een Fin in het eigen doel. Het bleef jarenlang een etterende wond in de historie van het Finse voetbal.
Lees meer over Finland en de merkwaardige haat-liefdeverhouding met voetbal in de jongste Staantribune, nu te bestellen in de webshop. Of natuurlijk verkrijgbaar bij een abonnement op Staantribune, vanaf slechts € 49,95 voor zes nummers per jaar.
