Voetbal als verplicht schoolvak – het was ooit een serieus voorstel van Pelé, die in de jaren tachtig minister van Sport werd. In Brazilië schopte Romário het tot parlementslid, en in Liberia zat George Weah zes jaar lang op de presidentsstoel. In Nederland bleef de Cruijffiaanse visie buiten de Tweede Kamer, maar ook hier hebben enkele oud-voetballers een poging gewaagd om in de politiek te scoren.
Als voetballer in de politiek zijn er twee manieren waarop je het kunt aanpakken: de eerste: serieus, zoals de Kevin Hoflands van deze wereld. De oud-international was in zijn geboortestad Brunssum een lange tijd in de race voor een VVD-zetel. Geen publiciteitsstunt, benadrukte hij. Het begon ooit met een jeugdvriend – inmiddels wethouder voor de VVD – die hem vroeg om als lijstduwer mee te doen. “Dat vind ik prima”, zei Hofland overtuigend.
Als ereburger van de stad bleef hij nauw betrokken. Hij zet zich in voor lokale sportprojecten, spreekt openlijk over de jeugdwerkloosheid in de regio en zoekt naar manieren om jongeren perspectief te bieden. “Ik denk aan een Cruyff Court of een jeugdhonk”, zei hij. “Met mijn naam kan ik een hoop dingen bereiken.” En eerlijk is eerlijk: dat is ook zo.
Partij in nood
In diezelfde categorie valt Foppe de Haan. In 2017 stond hij keurig op plek 75 van de PvdA, met één duidelijke missie: kinderen aan het bewegen krijgen. De liefde voor de politiek kreeg hij van huis uit mee, later aangescherpt op de kweekschool, waar hij les kreeg in sport én maatschappijleer. Voordat hij doorbrak als trainer, werkte hij jarenlang bij het CIOS in Heerenveen als docent Bewegingsonderwijs
De Haan komt uit een uitgesproken rood nest. “Ik ben geboren in een dorp waar 99 procent PvdA stemde”, zei hij. Toen het Friese Kamerlid Lutz Jacobi hem vroeg of hij zich kandidaat wilde stellen, hoefde hij niet lang na te denken. Al moest hij wel eerst nog even lid worden van de partij, waarop hij al zijn hele leven stemde.
Op een Fries pleintje onderwees hij kansarme kinderen met het geduld van een lieve grootvader, terwijl Lodewijk Asscher er omheen marcheerde met de handen stijf op de rug. Mensen in nood kunnen altijd een beroep op Foppe doen, dus ook de PvdA, dat destijds een historisch dieptepunt in zetelaantallen beleefde.
‘Waarom ook niet?’
Maar de meest spraakmakende aanpak is natuurlijk de volledig onbewuste: mannen die op een verjaardag snel van iemand af wilden komen, halfslachtig ‘ja’ mompelden, en zich tot hun verbazing weken later op een kieslijst terugvonden. Neem József Kiprich, de Hongaarse cultheld van Feyenoord. József was nooit een voetballer van initiatief — hij stond liever met zijn handen in de zij op de middellijn, te wachten tot het spel naar hem toekwam. De perfecte politicus, zou je zeggen.
In de jaren negentig werd hij gestrikt door de Rotterdamse Tocado-partij, dat pleitte voor vrije sluitingstijden, bungeejumpen vanaf de Erasmusbrug en – uiteraard – gratis Feyenoord-seizoenkaarten voor álle Rotterdammers. Het beste verkiezingsprogramma ooit geschreven. Twintig jaar later, in zijn geboorteland Hongarije, gebeurde het weer. Hij werd gevraagd als lijstduwer voor Fidesz, de regeringspartij van Viktor Orbán. Waarom ook niet? Dus zei hij ja.
Gezelligheid
Ook Berry van Aerle en René Eijkelkamp doken op in de lokale lijsten van respectievelijk Helmond en Dalfsen. Ze deden het vooral “voor de gezelligheid”, terwijl Peter Houtman in Spijkenisse zóveel voorkeursstemmen kreeg dat hij daadwerkelijk de raad in moest.
Hij deed het met hetzelfde onverstoorbare enthousiasme waarmee hij jarenlang als de stadionspeaker in de Kuip gungeerde. In 2014 werd hij zelfs opnieuw verkozen, maar besloot hij zijn politieke carrière te beëindigen en zich te richten op andere activiteiten.
Politiek als bijvangst
In 2010 kondigde zich een nieuwe lichting aan in Steenwijk, waar Kees Kist, ooit Europees topscorer en destijds visvoerhandelaar, zich liet overhalen door een kennis van de hengelclub.
Kist was in zijn tijd als spits van AZ het toonbeeld van eenvoud: geen franje, geen hakballetjes — gewoon de bal zo hard mogelijk tegen de touwen jagen. Na zijn voetbalcarrière dook hij de handel in: eerst als marktkoopman met schoenen en tassen, later als trotse eigenaar van zijn eigen visvoerimperium, Kees Kist Kampioenenvoer.
Zijn entree in de politiek kwam niet voort uit grootse idealen, maar uit kameraadschap. “Ik ben door Geertje Veenstra overgehaald,” vertelde hij droogjes aan De Stentor. “We kennen elkaar al jaren, we zijn allebei verwoede hengelaars.” Zo belandde hij op plek drie van de kieslijst van Duurzaam Sociaal Steenwijk – al gaf hij eerlijk toe dat hij nog niet precies wist waar de partij voor stond.
De burgemeester van Boxtel
Frank van der Struijk stond in 2014 bekend als de rechtsback van Vitesse, maar werd door zijn ploeggenoten liefkozend “de burgemeester van Boxtel” genoemd. Zijn naam verscheen op de lijst van de lokale partij Balans. Zijn voornaamste speerpunt: één groot sportpark voor de gemeente.
“Ik ben eigenlijk altijd alleen met voetbal bezig geweest”, vertelde hij destijds aan Omroep Brabant. “Maar ik kom nu op een leeftijd dat ook andere dingen belangrijk worden.”
Rustaagh in de gemeenteraad
Datzelfde geldt voor Tom Beugelsdijk, volgend jaar verkiesbaar bij de gemeenteraadsverkiezingen in Den Haag. Hij staat op de lijst van Hart voor Den Haag, de partij van Richard de Mos. Niet als lijstduwer met een symbolische rol, maar als kandidaat met een missie. “Ik wil dat jonge sporters dezelfde kansen krijgen als ik destijds”, zegt hij.
De 35-jarige Hagenees krijgt de vijftiende plek op de lijst en zal, als het aan De Mos ligt, een actieve rol spelen als woordvoerder Sport. “Hij zal sportclubs bezoeken,” zei De Mos, “en samen met hen in kaart brengen wat er beter kan op het gebied van velden, accommodaties en voorzieningen.”
Zijn cultstatus — verankerd door het legendarische “Rustaagh!” dat hij ooit tegen een verslaggever riep – kan hem zomaar de Haagse raad in katapulteren. Een slogan voor de gemeenteraadsverkiezingen in maart lijkt mij reeds voorhanden.
Politiek met een bal
Ergens is het geruststellend dat voetbal en politiek in Nederland vooral samenkomen op de kruising van goedbedoeld enthousiasme en lokale gezelligheid. En als er dan toch iemand over je stoeptegels gaat beslissen, laat het dan de man zijn die ooit de winnende maakte op een willekeurige zondagmiddag in oktober.
Dus als de verkiezingsposters weer overal hangen, kijk goed. Tussen de juristen en beleidsmakers hangt er altijd wel één met kicksen aan de wilgen.
Credits beeld: Pro Shots