Het is vandaag 89 jaar geleden dat John Thomson stierf. De knie van Rangers-speler Sam English maakte op Ibrox een einde aan het leven van de Celtic-keeper. ‘The Prince of Goalkeepers’ had de beste Schotse keeper aller tijden kunnen worden, maar werd slechts 22 jaar en heeft daardoor nooit zijn belofte kunnen inlossen. Vergeten is hij echter niet. Celtic besteedt op zijn sterfdag altijd aandacht aan hem en ook fans bezoeken nog regelmatig zijn graf in Cardenden.
John Thomson werd op 28 januari 1909 geboren in Kirkcaldy, de stad waar Raith Rovers huist. Voor die club speelde hij nooit, want op jonge leeftijd trok de familie Thomson naar het iets verderop gelegen Cardenden. Daar was namelijk volop werk in de mijnen. Ook John ging daar werken toen hij klaar was met school.
Op z’n veertiende kreeg hij een baan en mocht hij op driehonderd meter diepte in de benauwde mijnschachten de wagentjes met de steenkolen van elkaar loskoppelen. Een zware baan en Thomson had daar waarschijnlijk de rest van zijn leven doorgebracht, als hij niet zo’n goede keeper was geweest. Net vijftien stond hij al in het eerste van Wellesey Juniors, de lokale amateurclub. Daar maakte hij zoveel indruk, dat zelfs de lokale krant een stukje over hem schreef. De zin: “Wellesey Juniors had unearthed a champion goalkeeper in Thomson” maakte veel profclubs nieuwsgierig en scouts werden naar Fife gestuurd om de keeper te bekijken.
Celtic
Het was uiteindelijk Celtic dat de keeper overtuigde om bij hen te tekenen. Opvallend, want Celtic stond bekend als ’die Iers-katholieke club uit Glasgow’ en Thomson kwam uit een streng protestants gezin. Toch gaven zijn ouders hem toestemming en op z’n zeventiende was de jonge John Thomson profspeler bij de Bhoys. Ondanks zijn jonge leeftijd duurde het slechts zes maanden om de eerste keeper te worden van Celtic. Manager Willy Maley was keer op keer onder de indruk als hij Thomson zag op de training. De jonge keeper had een enorm goed reactievermogen en haalde er onmogelijke ballen uit. Maley durfde het risico wel aan.
Het publiek en de pers, tot aan dat moment gewend aan beren van kerels in het doel, waren lyrisch over Thomson. Zijn mooie stijl van keepen leverde hem de bijnaam ’The Prince of Goalkeepers’ op. Thomson werd al snel de keeper van Jong Schotland en er gingen zelfs zachtjes stemmen op om hem eens uit te proberen in het nationale elftal. Aan het eind van het seizoen had Thomson zijn eerste prijs te pakken, toen Celtic de Scottish Cup won.
Het was een geslaagd jaar, ondanks dat tegenstanders vaak hard tegen hem opliepen. In die tijd was dat niet zo ongebruikelijk, maar vanwege zijn mindere fysiek liep Thomson regelmatig blessures op. Zijn moeder vond het allemaal maar niets en vroeg John of hij niet zou stoppen met dat ruwe spel. Maar Thomson genoot in het doel bij Celtic en wilde zeker niet terug naar de mijnen.
In de seizoenen erop werd duidelijk dat Thomson wel een heel uitzonderlijk talent was. Hij werd als tiener al de eerste keeper van de ’Scottish League XI’ en niet veel later werd hij opgeroepen voor het Schotse elftal. Begin 1930 speelde Celtic tegen Airdrieonians, een keiharde ploeg. Thomson raakte zwaar geblesseerd toen er weer eens een spits hard op hem inliep. Hij brak daarbij zijn kaak, kneusde enkele ribben en verloor twee tanden.
Droom
Moeder Jean Thomson was getuige van de wedstrijd en vroeg na afloop opnieuw aan John of hij wilde stoppen. Ze had namelijk een droom gehad dat haar zoon zou sterven tijdens een wedstrijd en een godvrezende vrouw als Jean Thomson nam dat soort signalen erg serieus. John weigerde opnieuw. Liever sterven op het veld dan het ellendige leven onder de grond.
Binnen een aantal weken stond Thomson weer tussen de palen en hij ging door waar hij goed in was: keepen. In mei 1930 speelde hij zelfs zijn eerste interland. Schotland won met 0-2 in Frankrijk en de pers was na afloop lyrisch over het spel van Thomson, die volgens de media de nieuwe keeper van Schotland zou worden dat decennium. In het Home Championship, het jaarlijkse toernooi tussen Schotland, Engeland, Wales en Ierland, was Thomson weer keeper. Na een 1-1 tegen Wales en een 0-0 tegen Ierland moest er gewonnen worden van Engeland om de titel te pakken. De Engelsen kregen kans op kans, maar Thomson plukte ze er allemaal uit. Zijn mooiste clean sheet uit zijn loopbaan. Schotland scoorde zelf tweemaal en won de titel.
De volgende dag verschenen opnieuw lovende stukken over Thomson in de kranten en door zijn goede prestaties begon er ook uit Engeland interesse te komen. Thomson liet zich niet gek maken en besloot bij Celtic te blijven, met wie hij in 1931 opnieuw de Schotse beker won. In de zomerstop waren er weer veel geruchten over een transfer van Thomson naar het zuiden, maar opnieuw besloot hij te blijven. Hij was per slot van rekening pas 22 jaar en had nog een hele carrière voor zich.
Old Firm
Het seizoen 1931-1932 begon goed voor Celtic. In de eerste zeven duels werd er vijfmaal gewonnen en eindigden twee duels gelijk. Op het moment dat de eerste Old Firm op het programma stond, hadden beide clubs evenveel verliespunten. Een belangrijke pot dus op Ibrox. Goed nieuws voor Celtic was dat Sam English niet mee zou doen. De Noord-Ier had al flink wat doelpunten gemaakt. Willie Maley was dan ook verrast toen hij ineens English op het wedstrijdformulier zag staan. De spits zou dus toch meedoen, ook al was hij niet honderd procent fit. Achteraf gezien een verschrikkelijke beslissing, ook voor English zelf. De spits slaagde er in de eerste helft niet in om te scoren. Celtic lukte dat ook niet en de 80.000 man op de tribune zagen beide teams met 0-0 de kleedkamers opzoeken.
Vroeg in de tweede helft werd de bal iets voor English uit gespeeld, maar Thomson zag het gevaar en rende als een bezetene zijn goal uit. Hij dook met zijn gezicht naar beneden om de bal te grijpen. English dacht Thomson te snel af te zijn en ging ook vol door op de bal. Thomson was sneller en had de bal, maar hij kreeg de knie van English op zijn slaap. Thomson was op slag bewusteloos en lag uitgeteld op het veld. De fans van Rangers dachten dat Thomson zich aanstelde en hij werd uitgejoeld. De aanvoerder van Rangers, Davie Meiklejohn, maande de fans tot rust, want die zag meteen dat het geen gewone blessure was. Een van de spelers van Rangers was een student medicijnen en wist meteen dat de kansen klein waren dat hij het zou overleven.
Thomson werd op een stretcher gelegd en naar de kleedkamer gebracht in afwachting van een ambulance. Ondertussen was duidelijk dat er een ader in zijn hoofd was gesprongen, hij een schedelbasisfractuur had en een gapende hoofdwond. Zelf was hij bewusteloos. De wedstrijd werd nog plichtmatig afgewerkt en eindigde in 0-0. Bill Struth, de manager van Rangers, had ondertussen al een auto naar het dorp van de familie Thomson gestuurd om zijn familie op te halen. Struth vreesde namelijk ook het ergste. Intussen lag de keeper op de intensive care en vocht hij voor zijn leven. Helaas lukte het niet en Thomson zakte steeds verder weg. Iets meer dan vier uur na de botsing met de knie van English, overleed de keeper.
Begrafenis
Vier dagen na zijn overlijden werd John Thomson begraven in Cardenden. Het was een tijd waarin reizen niet zo makkelijk en ook erg duur was, maar toch wilden veel Celtic-fans hun keeper een laatste eer bewijzen. Niet alleen verzamelden zich 20.000 man bij het station, ook waren er duizenden fans die de tachtig kilometer naar Cardenden gingen lopen om er toch bij te zijn. Samen met de mensen die wel een treinkaartje konden betalen, waren er zo’n 40.000 man aanwezig bij de uitvaart van Thomson. De lokale mijnen in Fife werden zelfs gesloten, want Thomson was namelijk een zoon van Fife én een mijnwerker. Een van hen was overleden.
Voor even werden alle religieuze verschillen in Schotland opzij gezet. Later werd nog een lugubere brief van Thomson ontdekt, die hij de dag voor de wedstrijd naar een vriend in de VS had gestuurd. Hij eindigde de brief met de zin: “Off now to Ibrox to meet the great Rangers, a death or glory affair…” Celtic moest een paar dagen later weer spelen, maar bakte er niet veel van. De ontzetting hield nog lang aan en Celtic werd slechtst derde. Motherwell werd kampioen, terwijl English – die van alle blaam werd gezuiverd – topscorer werd met 44 goals, nog altijd een recordaantal van een Rangers-speler.
Legacy
Ondanks dat zelfs de familie van Thomson de spits vrijsprak van enige schuld, bleef het knagen bij English. Door het publiek van de tegenstanders werd hij continue uitgescholden voor moordenaar en na nog een jaartje Rangers vertrok hij naar Liverpool. Zelfs in Engeland werd hij continu geconfronteerd met de dood van Thomson. Slechts 28 jaar oud besloot English te stoppen met voetbal. Hij kon het niet meer aan.
Ondanks dat John Thomson slechts 22 jaar is geworden, speelde hij maar liefst 211 wedstrijden voor Celtic. Mede daardoor is hij nooit vergeten door de club en de fans. Thomson kreeg een eigen lied en zijn graf is tot op de dag van vandaag een bedevaartsoord gebleven voor Celtic-fans. In Cardenden wordt jaarlijks door de scholen gestreden om de ’John Thomson Cup’ en het in 2003 verschenen boek My Search For Celtic’s John van Tom Greig heeft de keeper ook bij de jongere fans onder de aandacht gebracht.
Regelmatig lopen er rond de sterfdag van John Thomson Celtic-fans van Celtic Park naar het graf van Thomson. Precies zoals 89 jaar geleden duizenden vóór hen deden. De tekst op de grafsteen van Thomson is daarmee actueler dan ooit: “They never die who live in the hearts they leave behind.”