Uruguay, winnaar van het allereerste WK in 1930

Uruguay heeft een belangrijke gespeeld in de geschiedenis van het WK. Het is namelijk het land dat het allereerste WK organiseerde (en won), way back in 1930.

Bol.com

De Uruguayanen zijn het zelf uiteraard niet vergeten. In de hoofdstad Montevideo ligt een voetbalmuseum met de voor de hand liggende naam Museo del Fútbol. Er zijn duizenden voorwerpen, foto’s en filmpjes te vinden uit de tijd dat voetbal nog in zwart-wit werd gespeeld. Bovendien kunnen bezoekers via een paar trappen zelfs ronddwalen in een gigantisch museumstuk: het Estadio Centenario. Hier vonden in 1930 bijna alle WK-wedstrijden plaats.

Keuze

De keuze van de FIFA om het eerste wereldkampioenschap in Uruguay te organiseren lijkt misschien niet erg logisch. Het was (en is) een relatief klein, onbekend land, ver weg van Europa. Maar Uruguay was tweevoudig Olympisch kampioen en had bovendien aangeboden om alle reis- en verblijfkosten te vergoeden. Dat was – zeker na de economische crisis die in 1929 was uitgebroken – een heel sterk argument. Ten slotte bestond het land in 1930 precies honderd jaar en wilde het de wereld trakteren op een feestje.

De aanloop naar het WK verliep nogal chaotisch. De meeste Europese landen hadden geen geld of geen zin om mee te doen aan een obscuur voetbaltoernooi aan de andere kant van de wereld. Veel van hun spelers hadden bovendien geen tijd om drie maanden weg te gaan, omdat ze dan een deel van de competitie zouden missen. De landen die wél gingen, hadden ook niet echt gekozen voor een professionele aanpak.

Een paar opvallende voorbeelden: Joegoslavië begon al gauw te ruziën met zichzelf, waarna het Kroatische deel van de selectie weigerde om mee te gaan. België wilde het amateurvoetbal zuiver houden en schorste daarom steraanvaller Raymond Braine. Hij was café-eigenaar en had zijn voetbalfaam gebruikt om zijn café te promoten. De Verenigde Staten speelden met zes spelers van Britse afkomst, van wie een voetballer pas op de boot naar Uruguay per telegram de Amerikaanse nationaliteit kreeg.

Bol.com

Boottocht

De boottochten naar Montevideo vormen sowieso een mooi stukje WK-geschiedenis. De selecties van Frankrijk, België en Roemenië reisden samen op een cruiseschip, de Conte Verde, en pikten onderweg ook nog Brazilië op. De Conte Verde werd een soort drijvend voetbalveld, waarop de teams zich zo goed mogelijk probeerden voor te bereiden op het naderende wereldkampioenschap. Om fit te blijven renden spelers ’s ochtends over het dek. Er zijn foto’s van Franse spelers die over stoelen heen springen. Het luxe buffet op het schip zorgde er echter wel voor dat sommige spelers met overgewicht in Montevideo van de boot stapten.

Uruguay WK 1930

Toen het WK eindelijk kon beginnen, bleek dat Uruguay en de FIFA het toernooi al niet veel beter hadden voorbereid dan de landen die ze hadden uitgenodigd. In het Estadio Centenario had er een vlaggenparade moeten plaatsvinden om het WK te openen. Probleempje: het stadion was nog niet af. Voor de eerste wedstrijden moest de organisatie daarom nog twee andere stadions in Montevideo regelen. De bouw van het Centenario werd in de tussentijd haastig afgerond. Zodat de parade een paar dagen na de openingswedstrijd alsnog kon plaatsvinden. Tegen die tijd waren Brazilië, Bolivia, Paraguay en België al uitgeschakeld, maar die moesten alsnog meedoen aan de openingsceremonie!

Niveau

Het niveau van de arbitrage was ook niet al te hoog. Een scheidsrechter was tevens de bondscoach van Bolivia en een grensrechter was de trainer van Roemenië. De groepswedstrijd tussen Argentinië en Frankrijk werd bij een stand van 1-0 al na 84 minuten beëindigd door de scheidsrechter, net toen Frankrijk aan een veelbelovende aanval bezig was. Daarop bestormden verontwaardigde toeschouwers het veld en moest de politie optreden om de orde te herstellen. De wedstrijd werd daarna nog wel uitgespeeld, maar er werd niet meer gescoord. Franse spelers werden na al dit onrecht door de Uruguayaanse toeschouwers op de schouders genomen.

Argentinië haalde uiteindelijk de finale, waarin het thuisland de tegenstander was. De Argentijnen speelden tijdens het hele toernooi kiezelhard en maakten zich zo ongeliefd bij de Uruguayaanse bevolking dat ze met stenen werden bekogeld. Hun hotel moest 24 uur per dag door de politie worden beveiligd. Rondom de finale bereikte het WK dan ook zijn kookpunt. Duizenden Argentijnse fans probeerden de oversteek te maken van Buenos Aires naar Montevideo, maar er waren niet genoeg boten voor iedereen.

Veiligheid

De Belgische scheidsrechter John Langenus wilde de wedstrijd wel fluiten, maar alleen na een aantal veiligheidsgaranties. Alle toeschouwers werden bij binnenkomst gefouilleerd en Langenus zou na de wedstrijd gelijk naar de haven gaan om zo snel mogelijk met de boot naar Europa te vertrekken. Bij het fouilleren werden volgens het Duitse tijdschrift Der Spiegel maar liefst 1.600 (!) pistolen in beslag genomen. Al is dat getal moeilijk te verifiëren.

Bol.com

Uiteindelijk mocht Uruguay zich kronen tot wereldkampioen, na een 4-2 overwinning in een wedstrijd die zonder noemenswaardige incidenten verliep. Een aantal Argentijnse spelers had voor de wedstrijd vrij heftige doodsbedreigingen ontvangen, waardoor ze zich misschien een beetje inhielden.

Die bedreigingen passen wel in het algemene beeld van het WK, dat door veel Zuid-Amerikanen extreem serieus werd genomen. De Britse krant The Guardian maakte na de finale met enige verbazing melding van “scenes exceeding in enthusiasm even those of an English Cup final”. In Buenos Aires braken zelfs nog rellen uit, waarbij het Uruguayaanse consulaat werd aangevallen.

Ondanks het chaotische verloop van het toernooi, en ondanks het feit dat het pas de eerste editie was, had het WK dus meteen veel maatschappelijke impact. Gelukkig ook in positieve zin. Tijdens het toernooi waren in onder meer Buenos Aires, Santiago en Lima een soort fan parks ontstaan. Vele duizenden mensen verzamelden zich daar rond de hoofdkantoren van kranten die de radioverslagen van wedstrijden via luidsprekers uitzonden. Het was een voorbode van wat er ging komen. In de loop van de jaren zouden de mensenmassa’s tijdens WK’s steeds groter worden. En daarmee ook de politieke en commerciële belangen.

Het WK van 1930 in Uruguay was nog maar het begin.

Een bijzonder verhaal over dit WK staat in Staantribune #32, te bestellen in de webshop.

Bol.com
terug naar overzicht

Lees verder...